Τρίτη 24 Οκτωβρίου

Κόμματα, κινήματα και πολιτική διαμεσολάβηση: το μοντέλο του «κόμματος καρτέλ» και η εμπειρία ΣΥΡΙΖΑ (Σεραφείμ Ι. Σεφεριάδης)

Αποτιμώντας το βίο και ειδικότερα τις εκβάσεις κύκλων διαμαρτυρίας και κοινωνικών κινημάτων, σπάνια συνειδητοποιούμε το βαθμό στον οποίο αυτές αποτελούν συνάρτηση της «πολιτικής διαμεσολάβησης» που τους έχει ασκηθεί. Αν αναλογιστούμε πως ο όρος χρησιμοποιείται ευρέως ως αιτιώδης μηχανισμός, πρόκειται για παράδοξο: όσο περισσότερο τον επικαλούμαστε τόσο λιγότερα γνωρίζουμε γι’ αυτόν. Αναγνωρίζοντας ότι τα πολιτικά κόμματα αποτελούν τους βασικούς φορείς επιτέλεσης της διαμεσολαβητικής λειτουργίας, προϋπόθεση για την αντιμετώπιση αυτής της προβληματικής κατάστασης είναι η συστηματική ενασχόληση με την αντίστοιχη θεωρία. Εκκινώντας από την εμπειρία του ΣΥΡΙΖΑ, η εισήγηση αναδεικνύει προβληματικές περιοχές της θεωρίας του «κόμματος καρτέλ» ως κρίσιμο βήμα-σταθμό για την κάλυψη του υπάρχοντος γνωστικού κενού. Βασική θέση που προωθείται είναι ότι, παρά τις αδιαμφισβήτητες αρετές και τη μεγάλη συμβολή του στον τρόπο με τον οποίο κατανοούμε το σύγχρονο κομματικό σύμπαν, το μοντέλο υποτιμά, αν δεν παραγνωρίζει εντελώς, την τεράστια αιτιώδη βαρύτητα της πολιτικής, νοούμενης ως περιεχόμενο πολιτικής ή ως πολιτική στρατηγική. Υποστηρίζεται ότι η σοβαρή ενασχόληση με τον τομέα αυτόν είναι απαραίτητη αν δε θέλουμε η έννοια «πολιτική διαμεσολάβηση» να καταστεί ένα ακόμη από τα διαβόητα «μαύρα κουτιά» της πολιτικής επιστήμης.

Τρίτη 31 Οκτωβρίου

Food issues in civic networks: evidence from the UK and South Africa (Mario Diani)

This paper explores the role of collective action on food within broader civil society networks in British and South African cities. It does so by taking two broad, complementary perspectives. (a) A perspective of issue networks: The paper posits that the meaning of specific issues is best captured if they are explored in the light of their connections to other public issues, i.e., as part of broader agendas. In principle, food may represent an element of a number of different agendas: it may be part of an environmentalist approach, aimed at transforming the behaviour of both individual citizens and institutions in a more sustainable direction; of a strategy fighting social exclusion, emphasizing dispossessed citizens’ rights to higher standards of living; of the search for alternative lifestyles and/or radical alternatives to neoliberal forms of organizing social life; etc.(b) A perspective of organizational networks: The paper explores to what extent actors interested in food differ from the rest of civil society in their traits as well as in their relational patterns, i.e., in their position within civic networks. First, does the profile of organizations working on food differ in significant ways from that of other civic organizations in their formal structures, repertoires of action, broad agendas, relation to local institutions and public agencies, basic ideological orientations? Second, and most important, do food-related organizations represent a distinctive component of local civic networks because of their centrality, or their representing specific clusters, or their occupying specific positions? And does an interest in food issues affects chances of interaction in a similar way to what has been found for environmental issues.

Τρίτη 14 Νοεμβρίου

Πολιτική στρατηγική και κοινωνικός μετασχηματισμός: η περίπτωση της επαναστατημένης Ρωσίας, 1917-1921 (Δημήτρης Παντελακάκης)

Η πολιτική, ως σφαίρα ανάκλασης εμπρόθετων στρατηγικών εγχειρημάτων, διατρέχει πάντα τα κοινωνικά κινήματα, ως δυναμική μεταβλητή του τροπισμού των ίδιων και του περιβάλλοντος δράσης τους. Η πρώτη σχέση σπάνια εκδηλώθηκε με ευθύτητα ανάλογη εκείνης του ταξικού εργατικού κινήματος της περιόδου του 1917-1921/23, με κλασικότερο παράδειγμα εκείνο της Ρωσικής Επανάστασης. Η σχηματική αντικειμενοποίηση της κοινωνικής πραγματικότητας και η υπαγωγή της σε υλικό μα και εργαλείο ανάπτυξης της πολιτικής θεωρίας από την οποία εμπνέονταν οι Ρώσοι επαναστάτες, δεν είχε ιστορικό προηγούμενο. Έχοντας διακηρυγμένο στόχο την τροποποίηση του ίδιου του ιστορικού γίγνεσθαι, το πολιτικά διαμεσολαβημένο κίνημα των Ρώσων εργατών και μικρών καλλιεργητών ανάγκασε τους αντιπάλους του να «διαπραγματευτούν» μαζί του με όρους ένοπλης ισχύος. Η τελική έκβαση των συγκρούσεων, που πήραν τον χαρακτήρα εμφύλιας ρήξης, οδήγησε στην κατάλυση του προηγούμενου συστήματος κυριαρχίας ανοίγοντας ένα ανοικτό πεδίο πολιτικο-κοινωνικού πειραματισμού, στο οποίο οι επαναστάτες κλήθηκαν να δράσουν από θέση διαχειριστή. Ωστόσο, αυτό δεν κατέστη εφικτό δίχως την όξυνση ενός πλήθους εσωτερικών αντιθέσεων, με αποτέλεσμα σημαντικές εκροές, ελιγμούς και αναδιατάξεις - εν μέρει εξαιτίας του ίδιου του μετασχηματισμού των οργανωτικών πλαισιώσεων του κινήματος, από φορείς διεκδίκησης σε μηχανισμούς άσκησης εξουσίας. Το υπό διερεύνηση ερώτημα αφορά την εξέταση της σημασίας αυτών των ανακατατάξεων στη λογική εξέλιξη του επαναστατικού εγχειρήματος και κατά συνέπεια την αναμόχλευση των επιχειρημάτων μιας κλασικής διαμάχης: Είναι δυνατή η πολιτική παρέμβαση στην κίνηση της Ιστορίας;

Τρίτη 21 Νοεμβρίου

Από το δρόμο στο κοινοβούλιο: οι τοπογραφίες της διαμαρτυρίας και ο ΣΥΡΙΖΑ στα χρόνια της κρίσης, 2009-2015 (Λουκία Κοτρωνάκη)

Συνάπτοντας άλλοτε σχέσεις στοργής (κόμματα-σύμμαχοι) άλλοτε σχέσεις οργής (κόμματα-αποδέκτες αιτημάτων), ενίοτε και τα δύο εναλλάξ, κοινωνικά κινήματα και πολιτικά κόμματα αποτελούν διακριτές συλλογικές υποστάσεις στην ιστορία της ανάπτυξης των δυτικών δημοκρατιών και συμπληρωματικές μορφές οργάνωσης της μαζικής πολιτικής συμμετοχής σε εθνική κλίμακα (Tilly 1997). Με ορίζοντα ανάλυσης τις διαφορετικές χρονικότητες και ιστορικότητες της διαμαρτυρίας και της πολιτικής των κομμάτων στην Ελλάδα, η παρούσα εργασία καταπιάνεται με την ανάδειξη των πολλαπλών εκβάσεων της συλλογικής δράσης στα χρόνια της κρίσης. Δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη σημασία της κινηματικής προσδοκίας και στις ποικίλες εκφάνσεις της, αυτό που θα επιχειρηθεί είναι η αποτύπωση και αποτίμηση εκείνων των διεκδικητικών διαδρομών της περιόδου 2009-2014 που συνέβαλλαν στην ανέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβερνητική εξουσία και διεύρυναν τις μορφές και τα περιεχόμενα πολιτικής συμμετοχής, με επιστέγασμα τη δημοκρατική στιγμή του δημοψηφίσματος. Αντιστρόφως, και πιάνοντας το χρονικό νήμα της ανάλυσης από την εποχή της ανασύστασης του ΣΥΡΙΖΑ στο κομματικό σύστημα ως οιονεί κινηματικού κόμματος (2004) και φτάνοντας μέχρι τον μετασχηματισμό του σ’ ένα ακόμη συστημικό (mainstream) κόμμα της νεοφιλελεύθερης λιτότητας (2015), αυτό που θα επιδιωχθεί είναι η παράλληλη καταγραφή των κομβικών σταθμών στο βίο του κόμματος με στόχο την αναζήτηση των τόπων σύγκλισης και απόκλισης ανάμεσα σε εκλογική πολιτική και διεκδικητική δράση. Εκτιμάται ότι, είναι δυνατόν να διακρίνουμε εν πολλοίς αθέατες όψεις στις μελέτη των αλληλεπιδράσεων κοινωνικών κινημάτων και κομμάτων, να σκεφτούμε διαφορετικά τις χρονικές κλίμακες με τις οποίες κατανοούμε τις κινηματικές εκβάσεις, και τέλος να φέρουμε στην επιφάνεια υπόγειες δυναμικές του κομματικού φαινομένου για τις οποίες ελάχιστα πράγματα γνωρίζουμε και που σε μεγάλο βαθμό συνέργησαν στο «δημοκρατικό παράδοξο» του ελληνικού δημοψηφίσματος.

Τρίτη 5 Δεκεμβρίου

Μιντιακή πλαισίωση και συλλογικές δράσεις: η περίπτωση της κινητοποίησης ενάντια στη «μεταρρύθμιση Αρσένη» (Γεωργία Δούκουρη)

Η μελέτη ενός εκπαιδευτικού συστήματος, ή της πορείας μιας εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης έχει τη δυνατότητα να αποκαλύψει τους συσχετισμούς που ενυπάρχουν σε ένα κοινωνικό σύστημα, τη φύση ποικίλων παραγόντων καθώς και την αναμεταξύ τους σχέση. Η συναίνεση που απαιτείται για την εφαρμογή της εκπαιδευτικής πολιτικής, με τις όποιες ευρείες συνδηλώσεις ο όρος αυτός δημιουργεί, βρίσκεται συχνά αντιμέτωπη με τη συλλογική δράση του εν δυνάμει πιο ριζοσπαστικού τμήματος της κοινωνίας, της μαθητιώσας νεολαίας. Στη συναφή συζήτηση εύλογα εμβάλει και η προβληματική σχετικά με το διεκδικητικό ρεπερτόριο δράσης. Εξετάζοντας την πορεία του μαθητικού κινήματος στην Ελλάδα, και με αφορμή τη μεγάλη συζήτηση των τελευταίων ετών για την υφή και τη χρήση μορφών του νεωτερικού διεκδικητικού ρεπερτορίου, η εισήγηση επιδιώκει να αναδείξει τον ρόλο της μιντιακής πλαισίωσης στο μαθητικό κίνημα ενάντια στη μεταρρύθμιση Αρσένη. Τη δεκαετία του 1990 και μετά τη μαζική εισβολή της ιδιωτικής τηλεόρασης, η αναμέτρηση των ποικίλων δρώντων, απέκτησε ακόμη ένα πεδίο ανάκλασης, το «μαγικό» χώρο της εικόνας και των τηλεπαραθύρων, των ζωντανών συνδέσεων και των τηλεοπτικών δικών και κρίσεων, έναν χώρο που, στα τέλη της δεκαετίας του 1990, ταυτίστηκε με το μαθητικό κίνημα.

Τρίτη 12 Δεκεμβρίου

Από το κόμμα της μάχης στην τέχνη της εξέγερσης: οι Μπολσεβίκοι και η στρατηγική του επαναστατικού υποκειμένου (Βαγγέλης Καρατζής)

Καθ’ όλη τη διάρκεια του περασμένου αιώνα, ο «Μαρξισμός-Λενινισμός» αποτέλεσε το βασικό στρατηγικό πρότυπο ή οδηγό, πλήθος κινηματικών δρώντων ανά την υφήλιο –κάτι εύλογο αν ληφθεί υπόψη η πλατιά επιρροή του Οκτώβρη στα μετέπειτα επαναστατικά ρεύματα. Ωστόσο, αν εξαιρέσουμε τα έργα και τις πραγματείες των ίδιων των πρωταγωνιστών, ακόμα και σήμερα μία εμβριθής ανάλυση της στρατηγικής του Μπολσεβικικού Κόμματος, ιδιαίτερα κατά την προ του 1917 περίοδο, παραμένει εν πολλοίς αναπάντητη και σίγουρα πολυδιάστατη, πρόκληση. Αν μάλιστα ληφθεί υπόψη η ελλειμματική προσέγγιση του πεδίου της Συγκρουσιακής Πολιτικής στη διερεύνηση της στρατηγικής διάστασης του κινηματικού γίγνεσθαι, αλλά και η συχνά ιδεοληπτική βιβλιογραφία που αφορά τον μπολσεβικισμό, η μελέτη της πρώτης νικηφόρας ταξικής επανάστασης μπορεί να προσφέρει γόνιμα ερευνητικά αποτελέσματα ή και νέα ερωτήματα. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να διενεργήσει μία ανατομία του στρατηγικού modus operandi της πιο ριζοσπαστικά διαμεσολαβημένης έκφανσης του ρωσικού επαναστατικού κινήματος, με βασικό άξονα αναφοράς τους συγκρουσιακούς κύκλους της πρώτης εικοσαετίας του 20^ού αι. Tέλος, πέρα από τη συνολική αξιολόγηση της στρατηγικής των Μπολσεβίκων, θα επιχειρηθεί η ανάδειξη της πολιτικής διαμεσολάβησης ως καταλύτη για την επιτυχή έκβαση ενός κινηματικού προτσές.

Τρίτη 19 Δεκεμβρίου

Μετασχηματισμός ή θεσμοποίηση; Η περίπτωση των κινημάτων στην Ελλάδα της κρίσης, 2010-11 (Ειρήνη Γαϊτάνου)

Η παρουσίαση αυτή αναφέρεται στα διάφορα κινήματα που αναπτύχθηκαν στην Ελλάδα το 2010-2011, μέσα στην οικονομική και πολιτική κρίση, και επικεντρώνει την προσοχή της στις μορφές πολιτικής συμμετοχής και τον μετασχηματισμό της συνείδησης των συμμετεχόντων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον δίνεται στην ανάπτυξη νέων σχέσεων των ανθρώπων με την πολιτική και τις διάφορες μορφές πολιτικής εκπροσώπησης (υπάρχουσες ή/και νέες). Η ελληνική περίπτωση αποτέλεσε έναν εξεγερσιακό κύκλο στο πλαίσιο μιας οξείας κρίσης, με υψηλό βαθμό σύγκρουσης και σημαντικές αλλαγές στις αντικειμενικές και υποκειμενικές συνθήκες ζωής. Παράλληλα, οι διαδηλώσεις εμπεριείχαν μια τάση νέας πολιτικοποίησης, ενοποίησης και μετασχηματισμού τους σε κάτι περισσότερο από συνάθροιση αντιστάσεων, εν μέσω της αποδιάρθρωσης των παραδοσιακών πολιτικών δυνάμεων και εκπροσωπήσεων. Τίθενται λοιπόν κρίσιμα ερωτήματα που αφορούν τη σύλληψη της έννοιας του πολιτικού, την αναζήτηση νέων μορφών άσκησης της πολιτικής και τις προοπτικές τους. Για την παρουσίαση αυτή, θα χρησιμοποιηθούν στοιχεία από την έρευνα πεδίου που διεξήγαγα στο πλαίσιο της διδακτορικής μου διατριβής, με συνεντεύξεις ανθρώπων που δεν είχαν προηγούμενη συμμετοχή σε κινήματα και σχέση με τον ακτιβισμό, αλλά ήταν ενεργοί/ες στα κινήματα του 2010-2011.

Τρίτη 9 Ιανουαρίου

Προσεγγίζοντας τα κοινά: δυο αφηγήσεις για την κρίση (Κωστής Ρούσσος)

Η εισήγηση αυτή καταπιάνεται με τον κύκλο διαμαρτυρίας ενάντια στην λιτότητα στην Ελλάδα της κρίσης, επιδιώκοντας να κατανοήσει σημαντικές πτυχές του, οι οποίες απασχολούν τον κόσμο των κινημάτων αλλά και τους μελετητές της συλλογικής δράσης σήμερα. Αρχικά, με επίκεντρο την ταυτότητα (ατομική και συλλογική), εξετάζεται το πώς οι δρώντες ερμηνεύουν, ενσαρκώνουν και αντιπαλεύουν την κρίση και τις πολιτικές λιτότητας κατά τη διάρκεια ενός «πρώτου κύματος διαμαρτυρίας». Διερευνώνται, στη συνέχεια, η μετεξέλιξη πολιτικών συμπεριφορών και προτιμήσεων των δρώντων υποκειμένων και αλλαγές στο επίπεδο του καθημερινού βίου. Στη βάση αυτών, το τελευταίο μέρος, επιδιώκει να φωτίσει σε αυτό που κατανοεί ως το «δεύτερο κύμα διαμαρτυρίας» ενάντια στην λιτότητα, και συγκεκριμένα την επαναπολιτικοποίηση του καθημερινού μέσω των Κοινών (Commons). Αναλύοντας τους παραπάνω τρεις άξονες, η παρούσα έρευνα επιχειρεί να σκεφτεί την εξέλιξη της συλλογικής δράσης στα χρόνια της κρίσης και κυρίως να κατανοήσει και να ορίσει τις νέες δυναμικές των Κοινών.

Τρίτη 16 Ιανουαρίου

Κοινωνικές διεργασίες και διεκδικητικά υποκείμενα: το παράδειγμα του κινήματος των Παλαιών Πολεμιστών, 1922-1926 (Σπυριδούλα Πλακιά)

Οι Παλαιοί Πολεμιστές θα μπορούσαν να οριστούν ως στρατιώτες που πολέμησαν από το 1912 μέχρι το 1922 και, επιστρέφοντας από το πεδίο του πολέμου, ένωσαν τις δυνάμεις τους, συντάχθηκαν με τα θύματα πολέμου και δημιούργησαν ενώσεις σχεδόν σε όλη την Ελλάδα για να προωθήσουν τις ιδέες τους και να διεκδικήσουν τα αιτήματά τους κατά το πρότυπο άλλων αντίστοιχων οργανώσεων που είχαν ήδη δημιουργηθεί σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες μετά τον τερματισμό του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η σαφής ιδεολογική και πολιτική τους θέση όπως και η ολιστική αντίληψή τους και στάση απέναντι στον πόλεμο και τις αιτίες που τον δημιουργούν σε συνάρτηση με τις δράσεις που ανέλαβαν αποτέλεσε την ιδιαιτερότητά τους και τους ξεχώρισε από άλλες οργανώσεις βετεράνων πολέμου που συναντούμε παγκοσμίως. Στην παρούσα εισήγηση θα σκιαγραφήσουμε την ιστορία αυτής της οργάνωσης. Επί της ουσίας πρόκειται για μια εισαγωγή στην ιστορία του κινήματος των Παλαιών Πολεμιστών, ένα σχεδιάγραμμα της ιστορίας τους, της ταυτότητας τους, των ιδεών που πρέσβευαν, της επίδρασής τους στην κοινωνία και την πολιτική των αρχών του μεσοπολέμου.

Τρίτη 23 Ιανουαρίου

Κρίση και ανορθολογισμός: Η ελληνική εκδοχή των sovereign citizen’s movements (Κώστας Κανελλόπουλος)

Τα τελευταία χρόνια έχει εισαχθεί ή καλύτερα έχει επανεμφανιστεί (Merton 1938) στην πολιτική επιστήμη η έννοια της «ετερόδοξης πολιτικοποίησης» (heterodox politicization). Σύμφωνα με την ειδική βιβλιογραφία η μορφή αυτή πολιτικοποίησης διαφοροποιείται τόσο από την «ορθόδοξη» ενασχόληση με την πολιτική όσο και από την πολιτική διαμαρτυρία ή/και την αντι-πολιτική. Η πολιτική διαμαρτυρία μπορεί να παίρνει τη μορφή κινημάτων που μερικές φορές μετέρχονται μέσα παρεμπόδισης και πολιτικής ανυπακοής, αλλά σπανίως αμφισβητεί τη νομιμότητα των θεμελιακών αρχών της δημοκρατικής διακυβέρνησης. Οι διάφορες αντι-πολιτικές μορφές και ιδεολογίες (ελευθεριακοί, αναρχικοί κλπ) από την άλλη απορρίπτουν τη νομιμότητα της κρατικής εξουσίας. Το παράδοξο με την ετερόδοξη πολιτικοποίηση είναι ότι απορρίπτει τις βασικές αρχές της σύγχρονης δημοκρατίας και όλη την καθεστηκυία πολιτική τάξη, την ίδια ώρα που δεν απορρίπτει τη νομιμότητα του κράτους. Ως εκφραστές και φορείς της ετερόδοξης πολιτικοποίησης εμφανίζονται οργανώσεις πολιτών στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη (πχ. Freemen, Sovereign Citizens, Reichsbürger, Staatenbündler), οι οποίες συνήθως δεν θέλουν να πληρώσουν φόρους στην κεντρική κυβέρνηση, αρνούνται τη νομιμότητα των τραπεζών και των δανειακών συμβάσεων. Τα μέσα δράσης τους είναι κυρίως μια ακατάσχετη προσφυγή στη δικαιοσύνη αλλά μερικές φορές και η βια εναντίον αξιωματούχων ή εκπροσώπων του κράτους. Η μελέτη αυτών των οργανώσεων είναι στο επίκεντρο του ευρωπαϊκού προγράμματος SOURCE (FP7-SSH-2014-7.4.2). Στην παρούσα εισήγηση θα γίνει μια κριτική παρουσίαση της σχετικής βιβλιογραφίας και θα παρουσιαστούν τα ευρήματα της έρευνας για την ελληνική περίπτωση. Στην Ελλάδα όπως και στο εξωτερικό η περιοδική εμφάνιση καπιταλιστικών κρίσεων είναι αυτή που δίνει το έναυσμα για την εξάπλωση φαινομένων ετερόδοξης πολιτικοποίησης και την έξαρση του ανορθολογισμού. Το εντυπωσιακό με την ελληνική περίπτωση είναι ότι ο ανορθολογισμός δεν περιορίζεται στο περιθώριο της κοινωνίας αλλά, ίσως λόγω και της έντασης και του βάθους της κρίσης, εγκαθίσταται στο κέντρο του πολιτικού συστήματος.

Τρίτη 20 Φεβρουαρίου

Άνοδος και πτώση: η εκλογική επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ πριν και μετά το Δημοψήφισμα της 5^ης Ιουλίου 2015 (Γιάννης Μαυρής)

Οι βουλευτικές εκλογές της 25/1/2015 αναδείχθηκαν σε γεγονός ιστορικής σημασίας για την εγχώρια πολιτική σκηνή, ενώ δεν υπήρξε μικρότερη και η διεθνής απήχησή τους. Το εκλογικό αποτέλεσμα προκάλεσε μια πρωτοφανή, για τα ελληνικά δεδομένα, πολιτική και κοινωνική συσπείρωση γύρω από τη νέα κυβέρνηση. Η μεταβολή κλίματος που επήλθε, μετεκλογικά, ξεπέρασε κάθε ιστορικό προηγούμενο της τελευταίας 20ετίας. Ανάλογες επιδράσεις έχουν ασκήσει στη μεταπολιτευτική περίοδο μόνον οι εκλογές του 1974 και του 1981. Τεκμηριώνεται, εμπειρικά, ότι η εν λόγω συσπείρωση διατηρήθηκε στο εξάμηνο της διαπραγμάτευσης, παρά την άσκηση πιέσεων και την κινδυνολογική εκστρατεία των διεθνών και εγχωρίων Μέσων ενημέρωσης που εξαπολύθηκε. Το Δημοψήφισμα της 5/7/2015 θα αποτελέσει τομή για την εκλογική επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ. Η άδοξη κατάληξή του, υπονόμευσε και εξουδετέρωσε την πολιτική δυναμική που εγκαινίασαν οι βουλευτικές εκλογές του Ιανουαρίου 2015. Η πολιτική της ανατροπής, ανατράπηκε. Ο Ιούλιος του 2015 αποτελεί σημείο καμπής στην περιοδολόγηση της πολιτικής σκηνής της τελευταίας 7ετίας. Η τεράστια συσπείρωση περί την κυβέρνηση, τερματίσθηκε. Ταυτόχρονα, με τη μετάλλαξη του κυβερνώντος κόμματος, πραγματοποιήθηκε η πιο απότομη και χρονικά συμπυκνωμένη «σύγκλιση των κομμάτων στην κορυφή», που έχει συμβεί ποτέ στο ελληνικό κομματικό σύστημα.

Τρίτη 27 Φεβρουαρίου

Τα κοινωνικά κινήματα στον αστικό χώρο: η περίπτωση των Εξαρχείων (Άγγελος Ευαγγελινίδης)

Η σχέση του αστεκού χώρου με τα κοινωνικά κινήματα και τις συλλογικές δράσεις και γενικότερα η σχέση της γεωγραφίας/αστεακών σπουδών με την πολιτική εντάσσεται σε αυτό που μελετητές όπως ο Tarrow, κ.α. (2001) ονομάτισαν «σιωπή» στην υφιστάμενη βιβλιογραφία. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, η βιβλιογραφία θεωρεί τον αστικό χώρο σαν μια δεδομένη και ανεπηρέαστη πτυχή, και όχι σαν συγκροτητικό στοιχείο της συγκρουσιακής πολιτικής, το οποίο θα πρέπει και να εξεταστεί και εννοιολογηθεί συστηματικά. Αρκετές φορές ο χώρος χρησιμοποιείται σε ένα αφηρημένο πλαίσιο ενώ απουσιάζει ο τρόπος με τον οποίο συγκεκριμένες υλικές συνθήκες που αυτός δημιουργεί χρησιμοποιούνται από τους ακτιβιστές και συνεπακόλουθα επηρεάζουν τις δυναμικές των συλλογικών δράσεων. Τα πρόσφατα κινήματα των «πλατειών» και οι κατασκηνώσεις διαμαρτυρίας που ανέδειξαν, μας προσέφεραν ένα νέο πεδίο προβληματισμού πάνω στη γεωγραφία των συλλογικών δράσεων και ήδη η ερευνητική παραγωγή κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση. Η παρούσα εισήγηση, θέλοντας να συνεισφέρει σε αυτή τη προβληματική, εισάγει την έννοια της «social movement scene» εστιάζοντας στη γειτονιά των Εξαρχείων ως εκείνης της γεωγραφικά συγκεντρωμένης υποδομής που επιτρέπει την ανάδυση συλλογικών δράσεων, τη δημιουργία δικτύων και την συνακολουθούμενη κοινωνική ορατότητα των ακτιβιστών. Ως έννοια, βρίσκει την εμπειρική της απόληξη σε μια γεωγραφική πυκνότητα υποδομών όπως, κοινωνικοί χώροι, βιβλιοπωλεία, καφετέριες, στέκια και καταλήψεις, γραφεία οργανώσεων παράλληλα με την παρουσία μιας πολιτισμικής αντικουλτούρας.